Blog / Zatrudnianie rodziny i znajomych – dobry pomysł, czy przepis na katastrofę?

Zazwyczaj piszemy o zatrudnianiu pracowników w UK, ale dzisiaj napiszemy o pewnych uniwersalnych zasadach, które sprawdzają się wszędzie. Wbrew pozorom, nie chcemy wcale pisać o starym powiedzeniu, że z rodziną najlepiej wychodzi się na zdjęciach. Nie zawsze tak jest, więc nie w tym rzecz. Bardzo często początkujący przedsiębiorcy zatrudniają rodzinę, bo oznacza to niższe koszty, ale bywa i tak, że zatrudnimy syna szwagierki po prostu dlatego, że o to prosiła.
Początkujący przedsiębiorca nieraz jest pod presją rodziny i znajomych, którzy wręcz oczekują, że skoro zaczyna mu się wieść i firma się rozwija, to podzieli się swoim sukcesem z najbliższym otoczeniem. No i niby dlaczego nie?
Ale czy to zawsze dobry pomysł? A jesli nie, to co mogłoby pójść źle i jak temu zaradzić?

Dlaczego zatrudniamy znajomych i rodzinę

• Zaufanie

Komu możesz zaufać bardziej niż własnemu bratu, siostrze, mamie? Kiedy jesteś w początkowym okresie rozwoju swojej działalności, próbujesz zminimalizować ryzyko porażki, więc naturalnym jest, że prosisz o pomoc i wsparcie rodzinę, niekied

• Koszty

Jeśli twoja firma potrzebuje osoby na stanowisko, które jest dobrze płatne, a ciebie jeszcze na to nie stać, bywa że ktoś z rodziny lub dobry znajomy zdecyduje się pracować za niższą stawkę żeby ci pomóc.

• Chęć pomocy

Czy potrafisz odmówić znajomemu, który właśnie stracił pracę? To bardzo trudne, a dla niektórych wręcz niemożliwe. Poza tym, w większości przypadkow po prostu szczerze chcemy komuś pomóc.

Co rozważyć zanim podejmiesz decyzję

• Czy potrafisz być szefem wobec swojego przyjaciela?

Bycie pracodawcą wiąże się z obowiązkami, które nie wynikają nie tyle z prawa, co ze zmysłu praktycznego. Ponieważ jesteś przełożonym, bedziesz wydawać swojemu przyjacielowi (nazwijmy go Zbyszkiem) polecenia. Czy jesteś pewien, że waszą kumplowską relację chcesz przenieść na ten poziom? Czy Zbyszek jest pewien, że chce przyjmować od ciebie polecenia?

• Równowaga między pracą a życiem prywatnym

Pomyśl o swoim czasie wolnym. Jeśli Zbyszek jest częstym gościem w twoim domu, lub ty w jego, to będzie wam ciężko nie rozmawiać o pracy. Tym trudniej, jeśli w biurze doszło między wami do jakiegoś spięcia. Nie chcesz przecież i w pracy i poza nią rozmawiać o firmie! Pilnuj też, żeby nie było odwrotnego efektu – nie będzie ci miło, kiedy Zbyszek zacznie w biurze opowiadać, jak kiedyś na imprezie zjechałeś gołymi czterema literami po schodach albo zasnąłeś w wannie.

Co mogłoby pójść źle dla twojej firmy?

Pupilek szefa

Wielu pracowników ma pretensje do swoich pracodawców o faworyzowanie znajomych lub krewnych w miejscu pracy. Jeśli zdecydujesz się zatrudnić przyjaciela bądź członka rodziny, zadbaj o to, żeby stosował się do tych samych reguł, które obowiązują pozostałych pracowników. Musisz też dopilnować, żeby on sam je znał.

Możesz trwale zepsuć relacje

Nikt nie lubi zakładać najczarniejszych scenariuszy, ale jeśli cokolwiek w waszej współpracy pójdzie nie tak, możesz stracić przyjaciela, przyjaciółkę lub na trwałe zepsuć relacje w rodzinie. Każdy z nas zna takie historie i warto się zastanowić, czy nie lepiej odmówić znajomemu, wyjaśniając powody swojej decyzji.

Wydajność twojej firmy

Niestety, zatrudnianie po znajomości przekłada się też na inną rzecz: motywację. Jak myślisz, kto bardziej się stara: Agnieszka, która napisała świetne CV, przeszła cały proces rekrutacyjny i okres próbny, czy Zbyszek, który posadę po prostu dostał jak prezent pod choinkę?
Doświadczenie pokazuje nam, że bardzo nisko cenimy rzeczy, które przychodzą nam łatwo i podobnie rzecz ma się z pracą. Dlatego możesz mieć problem z uzyskaniem takich samych efektów pracy od pracownika, którego stanowisko w firmie zależy od efektów jego pracy jak od pracownika, którego zatrudniłeś kierując się sympatią.

Jeśli się zdecydujesz na zatrudnianie rodziny lub znajomych

Rekrutacja pracownika

Przeprowadź Zbyszka przez taki sam proces rekrutacyjny, jaki przeszli inni pracownicy. Powiedz, żeby wysłał Ci swoje CV i, jeśli jego kwalifikacje będą Ci odpowiadały, umów go na rozmowę kwalifikacyjną. Tylko bez przesady z jakimś odgrywaniem ról – ty jesteś sobą, a on jest Zbyszkiem.
Zadaj mu takie same pytania, jakie zadałbyś komuś obcemu. W ten sposób stwarzasz od razu zdrowe fundamenty pod relację pracodawca-pracownik. Jeśli Zbyszek z powodzeniem przejdzie rozmowę o pracę, zaproponuj mu okres próbny. I znowu: taki sam, jaki przeszli twoi pozostali pracownicy.

Okres próbny

Jeśli Zbyszek myślał, że posadę po prostu dostanie i będzie ją dożywotnio miał, to powinno ostatecznie rozwiać jego wątpliwości.
Podczas okresu próbnego, sam przekonasz się, jak sobie radzi na polu walki. Zobaczysz, czy wnosi coś do twojego zespołu, jak dogaduje się z pozostałymi pracownikami, czy rozumie swój zakres obowiązków i potrzeby twojej firmy.

Opis stanowiska

Określ zakres obowiązków oraz uprawnień nowego pracownika tak, żeby nie ulegało wątpliwości, kto tu jest szefem.

Ty i Zbyszek możecie być najlepszymi kumplami, ale w pracy musisz wyznaczyć wyraźne granice. Jeśli potrzebujesz żeby jakieś zadanie było wykonane, to musi być ono wykonane w jakości i terminie, na które się umawialiście. Opracuj dla każdego pracownika tzw. job description, czyli opis stanowiska. W ten sposób unikniesz nieuzasadnionych pretensji możliwego konfliktu.
Uważaj, żeby twój zespół nie odniósł wrażenia, że Zbyszek jest w firmie zatrudniony na innych zasadach niż oni. Nie pozwól też jemu stworzyć wrażenia, że ponieważ jest twoim szwagrem, jest również twoją prawą ręką, czy też drugim szefem.

Pamiętaj o swoim zespole

Twoi pracownicy mogą mieć poważne opory przed zgłaszaniem ci niedociągnięć w pracy Zbyszka. Mogą zacząć poswięcać swój czas, tuszując i poprawiając jego błędy, zamiast zgłosić ci, że cos jest nie tak. A wiesz, co to oznacza? Mniejszą wydajność twojego zespołu i nawarstwianie się ukrytych trudności, o których się nie dowiesz. Upewnij się więc, że miejsce i rola Zbyszka w firmie są jasno określone zarówno dla niego, jak i reszty twojego zespołu.

Zatrudniać, czy nie zatrudniać znajomych?

No to jak to w końcu jest – czy warto zaryzykować zatrudnianie rodziny i znajomych? I tak, i nie. Jeśli masz stuprocentową pewność, że i ty i twój znajomy potraficie zbudować zdrowe relacje i zachować profesjonalizm – jasne! Jeśli nie – być może czeka cię ciężka rozmowa.
Życzymy ci owocnej rekrutacji i jak najmniej chybionych decyzji rekrutacyjnych. I pamiętaj: to ty jesteś szefem w swojej firmie!
Jeśli podobał ci się nasz artykuł i chcesz częściej widzieć na naszym blogu wskazówki na temat zatrudniania pracowników, to napisz nam to koniecznie w komentarzu.

Aby być na bieżąco w sprawach podatkowych i księgowych, regularnie sprawdzaj naszą stronę lub najlepiej zapisz się do newsletter.

Z poważaniem

Szymon Niestryjewski

TWÓJ ZAUFANY KSIEGOWY W UK