Blog / Co to jest IR35 i czy mnie dotyczy?

Wszyscy piszą o IR35, ale czym właściwie jest IR35? Nie jest to rodzaj działalności ani rozliczania. Jest to po prostu zbiór wytycznych, które pozwalają ustalić, czy dana osoba powinna być zaangażowana jako podwykonawca, czy być pracownikiem.

Co to jest IR35 i po co to komu?

Przede wszystkim, nie komu, ale czemu — Urzędowi skarbowemu, czyli HMRC. Co roku brytyjska Skarbówka traci krocie w związku z tym, że osoby, które powinny odprowadzać składki National Insurance i podatek dochodowy, unikają oskładkowania, pracując jako niezależne firmy.

Dlategi też HMRC stworzyło IR35, czyli zespół wytycznych, które pomagają ustalić, czy ktoś jest faktycznie usługodawcą, czy powinien być pracownikiem.

Co mówią przepisy IR35?

IR35 jest zbiorem warunków, które muszą zostać spełnione, by ustalić, czy dana osoba jest rzeczywiście usługodawcą, czy faktycznym pracownikiem.

Przepisy weszły w życie już w 2000 r., jednak w 2017 zostały poddane rewizji. Ustalono, kto jest odpowiedzialny za sprawdzanie, czy dana firma spełnia wytyczne IR35. W tej chwili kwestia IR35 jest bardzo głośna w sektorze publicznym, czyli NHS, szkoły, placówki administracyjne. Wiele z tych placówek angażuje “podwykonawców”, którzy de facto są pracownikami, którzy musieli zarejestrować działalność, by podjąć pracę.

Co zrobić, jeśli IR35 mnie dotyczy?

Jeśli powinieneś być zwykłym pracownikiem, a nie podwykonawcą, to Twoja historia pracy będzie poddana analizie. Jeśli okaże się, że powinieneś być zatrudniony na PAYE jako pracownik, będziesz musiał zapłacić National Insurance i podatek, którego nie płaciłeś do tej pory. Najlepiej poczekaj jednak na list z HMRC w tej sprawie.

Kryteria IR35

Te kryteria nie są doprecyzowane na papierze, choć na tzw. logikę, łatwo je zweryfikować. Jednym z kryteriów, by zdecydować, czy jesteś niezależnym biznesem, czy pracownikiem, jest “kontrola”.

Czy masz kontrolę nad swoimi dniami i godzinami pracy? Na ile elastycznie możesz zaplanować swój grafik? Jako niezależna firma powinieneś mieć taką możliwość. Jeżeli jej nie masz i w ustalaniu czasu pracy jesteś całkowicie zależny od firmy, a dla której świadczysz usługi, to jesteś/powinieneś być pracownikiem.

Sprzęt i ubranie do pracy

Czy masz własne ubranie robocze? Czy posługujesz się własnym sprzętem — laptopem do projektowania, korzystasz z własnych subskrypcji, sprzętu do pomiaru napięcia elektrycznego, innych? Jeśli tak, to jesteś niezależną firmą, ponoszącą własne koszty.

Benefity pracownicze

Wprawdzie rzadko się zdarza, by firma rzeczywiście była na tyle naiwna, by zaoferować podwykonawcy płatny urlop czy chorobowe, ale jest to jeden z wyznaczników ukrytego zatrudnienia. Będąc osobną jednostką, osobną firmą, nie ma uprawnień do tego rodzaju świadczeń. Nie może też zaoferować Ci bezpłatnego szkolenia na obsłudze maszyn czy jakiegokolwiek innego kursu. Nie możesz nawet iść na Christmas Party — nie żartujemy!

Czy mogą Cię “wylać”?

Jeżeli firma, dla której pracujesz, może z dnia na dzień zrezygnować z twoich usług, to lepiej dla Ciebie. Dlaczego? Dlatego, że okres wypowiedzenia według HMRC za bardzo przypomina wypowiedzenie w pracy i wskazuje na zatrudnienie. Tak, tak. Pomyśleli o wszystkim.

Czy ponosisz ryzyko?

Kryteriów jest więcej, ale najważniejszym z nich jest kryterium finansowego ryzyka. Każdy biznes jakieś ponosi — zatrudnia usługodawców, jak prawnicy czy księgowi, inwestuje w reklamę, sprzęt, szkolenia, w swój rozwój. Jeżeli HMRC wykaże, że Twój biznes nie ponosi ryzyka finansowego — to znaczy, że jest zależny od firmy, dla której pracujesz, wówczas zakwalifikujesz się pod IR35.

Ale co to znaczy, że kwalifikuję się pod IR35?

To oznacza, że Twoja praca dla danej firmy jako osoba samozatrudniona lub firma Ltd powinna być zatrudnieniem. Z umową o pracę, z chorobowym, ze wszystkimi składkami. Co się z tym wiąże, HMRC może nakazać Ci zapłacić składki NIN oraz podatek za cały ten czas, kiedy nie byłeś, a powinieneś być pracownikiem.

Znanym faktem jest, że wiele firm w ogóle nie zatrudnia np. kierowców na umowę o pracę. Zamiast tego angażują kierowców zarejestrowanych jako Ltd. Problem z tym jest taki, że jako kierowca na własnej działalności pracujesz w takim samym trybie, co gdybyś był zatrudniony, a firma, która Cię angażuje do pracy, nie ponosi z tego tytułu kosztów, czyli składek NIC jako pracodawca.

W ekstremalnych przypadkach obchodzenia przepisów przez firmy zdarzało się, że pracownik rezygnował z pracy w piątek, a wracał w poniedziałek jako firma Limited i podejmował swoją dawną pracę. Nic dziwnego, że HMRC zaczęło surowiej egzekwować przepisy.

Jak udowodnić, że nie jestem pracownikiem?

Przede wszystkim, przyjrzyj się podanym wyżej kryteriom. Jeżeli jesteś przekonany, że nie powinieneś być pracownikiem, to rozważ renegocjację warunków współpracy z firmą, dla której pracujesz. Jeżeli natomiast HMRC już przygląda się Twojej firmie pod kątem IR35, to prawdopodobnie na to już za późno. Jeżeli dostałeś z HMRC listy dotyczące Twojej firmy i IR35 – skontaktuj się z nami, a będziemy w stanie poradzić Ci, co możesz zrobić.

Z poważaniem,

Szymon Niestryjewski

TWÓJ ZAUFANY KSIĘGOWY W UK